2.1 KIRIMAN WANG (REMITTANCE)
Bank Negara Malaysia mendefinisikan al Hiwalah sebagai suatu konsep yang merujuk kepada pengiriman dana/hutang daripada akaun depositor/peminjam kepada akaun penerima/pemberi pinjam di mana komisen atau upah dikenakan untuk perkhidmatan tersebut. (16)(Jabatan Ekonomi, Wang da Urusan Wang di Malaysia, hlm 361)
Menurut Sudin Harun al Hiwalah (Remittance) adalah merupakan suatu proses pemindahan yang merujuk kepada wang atau hutang dari satu pihak ke satu pihak yang lain atau dari suatu akaun ke akaun yang lain dan bank mendapat bayaran kerana perkhidmatan yang diberikan. (17)(Sudin Harun, Prinsip dan Operasi Perbankan Islam, hlm 79)
Secara teknikal instrumen al Hiwalah adalah pindahan wang daripada satu tempat kepada satu tempat yang lain. Kiriman wang bank tidak melibatkan pergerakan wang tunai secra fizikal. Kiriman wang boleh dilakukan secara perintah wang (cek jurubank), draf permintaan, pindhan mel atau pindahan bertelegraf. (18)(Johnson Pang & Nathaniel G Saravarimuthu, Pengurusan Bank di Malaysia, hlm 69)
Kiriman wang keluar melibatkan pembayaran wang, tidak seperti kiriman wang masuk yang memberi makna menerima wang. Kiriman wang keluar setempat/ tempatan akan melibatkan pindahan Ringgit Malaysia kepada penerima dala Malaysia. (19)(ibid, hlm 69)
Kiriman wang keluar tempatan boleh dilakukan dengan menggunakan sesuatu darpada kaedah di atas. Perintah juruwang diambil daripada bank (cawangan) yag mengeluarkan kiriman tersebut. Kiriman wang ini biasanya digunakan untuk membuat pembayaran dalam tempat yng sama.(20)(ibid.)
Sekiranya draf tempatan dikeluarkan, wang tersebut boleh diambil daripada cawangan domestik atau bank Penghubung tempatan/agen bagi bank tersebut. Begitu juga pindahan mel atau pindahan bertelegraf boleh dilakukan melalui cawangan Domestik atau Bank penghubung Tempatan/agen. (21)(ibid)
Kiriman wang keluar asing akan melibatkan pindahan wang dalam bentuk mata wang asing atau Ringgit Malaysia daripada Malaysia kepada penerima di luar Malaysia (wilayah Berjadual). Perintah juruwang biasanya tidak digunakan untuk kiriman wang asing. (22)(ibid)
Walau bagaimanapun sekiranya perintah juruwang tersebut dimasukkan ke dalam bank atau disimpan untuk diambil dibank luar Malaysia, tindakan ini boleh dianggap sebagai kiriman wang keluar asing apabila perintah juruwang itu dijelaskan. Kiriman wang keluar asing selalunya dilakukan melalui bank draf, pindahan mel atau pindahan bertelegraf yang diambil atau dilaksanakan melalui cawangan Bank Seberang Laut atau Penghubung Asing Bank. Apaeruntukan akta Kawalan Pertukaran Malaysia mestilah dipatuhi, mengikut keperluan, bagi kiriman keluar wang asing. (23)(ibid)
2.1.1 Perintah Juruwang (Banker's cheque)
Perintah juruwang atau cek juruwang ialah cek yang dikeluarkan oleh pihak bank untuk pembayaran kepada penerima tertentu. (24)(Shaari Abdul Hamid, Kamus Perbankan, hlm 22)
Perintah juruwang juga dikenali sebagai cek jurubank atau perintah pembayaran, adalah cek yang dikeluarkan oleh sesebuah bank. Cek ini boleh diambil dan dibayar di bank (cawangan) yang mengeluarkan cek itu sendiri. Mengikut amalan, bank memalang perintah juruwang dengan perkataan 'TIDAK BOLEH NIAGA AKAUN PENERIMA SAHAJA'. (25)(Johnson Pang & Nathaniel G Savarimuthu, hlm 70)
Perintah juruwang diguna dengan meluasnya untuk membuat pembayaran terutamanya jika cek perseorangan tidak diterima dan pembayaran wang tunai tidak digalakkan. Apabila dijelaskan, perintah juruwang boleh digunakan sebagai bukti pembayaran. Scara umumnya, perintah juruwang dianggap baik untuk membuat pembayaran oleh sebab ia dikeluarkan oleh bank. (26)(ibid.)
Bank mengenakan komisen (caj) dan cukai setem untuk mengeluarkan perintah juruwang. Apa yang diperlukan untuk memohon perintah juruwang adala jumlah wang dan nama penerima. Jumlah perintah juruwang termasuk komisen dn ukai setem mestilah dibayar (sama ada dalam bentuk wang tunai ataudebit yang diberi kuasa untuk akaun pelanggan pemohon) kepada ank semasa membeli perintah juruwang. (27)(ibid)
Perintah juruwang boleh dibatalkan mengikut permintn pemohonnya. Lazimnya bank mengkehendaki pemohon tersebut menandatangani di belakang perintah juruwang itu. Pembayaran balik hanya dibuat dengan permintaan pemohon perintah juruwang. Pembayaran balik dalam bentuk wang tunai tidak akan dibuat kepada kaun bukan perseorangan seperti firma, syarikat, peratuan dan lain-lain. (28)(ibid)
2.1.2 Draf Permintaan (Demand Draf)
Draf permintaan atau draf serah adalah arahan bertulis yang meminta supaya pihak bank membayar sejumlah wang kepada penerima apabila ia dikemukakan. (29)(Shaari Abdul Hamid, hlm 27)
Draf permintaan adalah perintah bertulis tanpa syarat yang dituju oleh satu bank kepada bank yang lain, ditandatangani oleh bank yang mengeluarkan draf dan mengkehendaki bank yang ditujui ini membayar jumlah wang yang dinyatakan di dalam dra tersebut atau mengikut orang yang dinyatakan dalam draf itu. (30)(Johnson Pang & Nathaniel G Savarimuthu, hlm 70)
Draf tempatan di Malaysia diambil dalam bentuk Ringgit Malaysia daripada cawangan atau bank Penghubung Tempatan/agen bank yang mengeluarkan draf tersebut. Bank mengenakan pertukaran dalaman dan cukai setem untuk mengeluarkan draf tempatan. Kadar semasa pertukaran dalaman adalah 0.03% setiap item, iaitu kadar minimum sebanyak 50 sen da kadar maksimum sebanyak RM 500.00. (31)(ibid, hlm 70)
Draf asing selalunya diambil dlam bentuk mata wang asing daripada cawangan luar negara atau bank penghubung/agen sing. Lazimnya komisen tida dikenakan oleh kerana bank tidak mendapat pendapatan daripada pertukaran asing. Apa yang diperlukan untuk memohon draf permintaan adalah nama penerima, mata wang dan jumlah wang yang perlu dikirim dan tempat yang draf tersebut boleh dibayar. (32)(ibid)
Draf yang dikeluarkan lazimnya diserahkan kepada pemohon yang kemudiannya akan mengemukakan kepada penerima. Pemohon boleh meminta bank memalang draf tersebut atau dia boleh memalangnya sendiri. Dala kes ini penerima mestilah menyimpan draf ini ke dalam akaunnya sebelum hasilnyaboleh diambil. Sekiranya draf tersebut tidak dipalang, penerima tersebut boleh mengambil wang tunai melalui kaunter setelah menunjukkan pengenalannya. (33)(ibid)
Draf boleh dibatalkan mengikut permintaan pemohon. Biasanya bank akan meminta pemohon menandatangani di belakang draf tersebut. Sekiranya draf dala mata wang asing dibatalkan, bank akan mrembayar balik setara dengan Ringgit Malaysia, jumlah mata wang asing yang biasanya dibeli pada kadar semasa. Dalam kes draf tempatan, bank akan membayar balik jumlah draf tersebut dengan potongan caj perkhidmatan. (34)(ibid)
Draf masuk adalah draf yang dikeluarkan oleh cawangan lain atau Bank Penghubung sama ada di luar negeri atau di tempat lain di bank yang membayar atau cawangan bank. Sekiranya draf ini dikemukakan di kaunter atau melalui penjelasan di bank yang membayar, ia akan dibayar sekiranya didapati teratur dari segala segi. (35)(ibid)
2.1.3 Pindahan Bertelegraf (Telegraphic Transfer)
Pindahan bertelegraf adalah suatu cara untuk memindahkan wang/dana sama ada melalui kabel, teleks atau faks. Pihak bank pengirim wang/dana akan mengirim suatu pesanan kepada cawangannya atau individu penerima kiriman di luar negara yang berisi tentang pembayaran pada pengenalan, kredit daripada akaun benefisiari, maklumat dan penjelasan pembayaran bagi benefisiari. Dana tersebut boleh didapati dari bank pengirim wang, bank penerima wang atau wang antarabangsa yang dapat diterima. (36)(Gerald Klein, Dictionary of Banking, hlm 256)
2.1.4 Pindahan Mel (Mail Transfer)
Pemindahan Mel adalah sama seperti pemindahan bertelegraf kecuali pada hakikat bahawa arahan kepada bank dibuat secara bertulis dalam borang bank yang standard. Peraturan bagi memohon pemindahan mel juga sama dengan pemohon draf dan pemindahan bertelegraf.
(37)(Johnson Pang & Nathaniel G Savarimuthu, hlm 70)
2.1.5 Arahan Tersedia (Standing Instructions)
Arahan tetap atau arahan tersedia merupakan suatu arahan yang dibuat oleh pelanggan bank supaya membayar sejumlah wang yang tertentu pada tarikh tertentu kepada penerima tertentu, secara berkala. (38)(Shaari Abdul Hamid, hlm 9)
Kebiasaanya pelanggan menyerahkan bank untuk melaksanakan kiriman wang dari semasa ke semasa da mendebit daripada akaunnya. Arhan seperti ini disebut arahan tersedia. Pelanggan menggunakan perkhidmatan ini yang disediakan oleh banknya untuk melakukan kiriman wang berkala atau pembayaran premium insurans, pembayaran ansuran pinjaman dan lain-lain. (39)(opcit)
2.1.6 Cek Kembara (Travel Cheque)
Cek kembara ialah cek yang dikeluarkan pada denominasi tertentu dalam mata wang antarabangsa utama bagi tujuan perjalanan. Pemilik cek ini diminta membayar harga cek berserta dengan komisen. Ia juga dikehendaki menurunkan tandatangannya di ruang tertentu pada cek di hadapan pegawai bank yang mengeluarkan cek tersebut. Apabila digunakan untuk pembayaran, ia dikehendaki menurunkan tandatangannya sekali lagi di hadapan penerima cek. (40)(Shaari Abdul Hamid, hlm 22)
2.2 PENUTUP
Al hiwalah merupakan pindahan yang mana ia merangkumi hutang dan juga dana. Walaupun pada asalnya kalau dilihat pada makna iaitu pindahan yang melibatkan hutang bagi tiga orang, tetapi al Hiwalah ini boleh diketengahkan lagi konsepnya kepada kiriman wang (remittance). Para pengkaji mendapati al Hiwalah dan Remittance mempunyai kaedah yang sama iaitu dari sudut pemindahan tanggung jawab (zimmah) dari seorang kepada seorang yang lain. Soal ia hutang atau atau tidak, itu tidak menjadi persoalan kerana hutang turut merupakan satu tanggung jawab seperti mana tercatat melalui jenis al Hiwalah Mutlaqah yang tidak menuntut kaitan dengan wang yang dihutang.
Sebab itulah Bank Islam Malaysia Berhad (BIMB) telah mengguna pakai konsep ini tidak hanya kepada hutang tetapi telah digunakan dalam pemindahan dana dari seorang kepada seorang yang lain kerana kedua-duanya mempunyai konsep yang sama. Bagi melancarkan lagi perlaksanaan produk ini, pihak BIMB telah menggabungkan konsep iaitu konsep al Hiwalah dan Wakalah bi Ujrah. Konsep Wakalah bi Ujrah ini digunapakai untuk membolehkan pihak bank menerima komisen dalam pemindahan dana yang dilaksanakan.
Sungguhpun perlaksanaannya telahpun berlaku sebagaimana yang telah dipraktikkan oleh BIMB, namun perlu juga dilihat kepada beberapa kelemahan dan kekurangan yang ada supaya dapat meningkatkan lagi sistem muamalat Islam di arena perbankan di Malaysia khususnya dan di dunia amnya.
Beberapa saranan dari penulis untuk memartabatkan lagi sistem muamalat Islam iaitu :
Penulis menyarankan istilah al Hiwalah digunapakai bagi menggantikan istilah kiriman wang atau remittance. Dengan penggunaan istilah ini setidak-tidaknya masyarakat akan dapat tahu bahawa ia sebahagian daripada teori muamalat Islam.
Setiap kali kiriman wang hendak diproses ia mengenakan caj atau bayaran upah atau komisen. Di sini penulis mencadangkan agar kadar upah/komisen itu dihapuskan atau dikurangkan.
Konsep ini perlu dipraktikan kepada bank-bank yang lain.
Konsep ini perlu diperluaskan lagi umpamanya boleh digabungkan lagi dengan konsep-konsep yang lain.
Diharapkan kertas kerja ini dapat memberikan manfaat kepada semua.
Rujukan :-
No comments:
Post a Comment